Балалар мен жасөспірімдерді зорлық-зомбылықтан және жыныстық тиіспеушілікке қол сұғушылықтан қорғайық.
Мұғалімдер мен ата-аналарға арналған жадынама.
Құрметті ересек адам!
Бұл жадынама Сізге арналған, өйткені баланың немесе жасөспірімнің жанында сіз зорлық-зомбылық пен олардың жыныстық тиіспеушілігіне қол сұғушылықтың алдын алуға көмектесе аласыз. Зорлық-зомбылықтан аулақ болу мүмкін, бірақ бұл үшін Сіз балаға "Болмайды" деген бес ережесін" үйрете аласыз:
- - Көшеде бейтаныс адамдармен сөйлесуге және оларды үйге кіргізуге болмайды.
- - Олармен бірге кіреберіс пен лифтке кіруге болмайды.
- - Біреудің көлігіне отыруға болмайды.
- - Бейтаныс адамдардан сыйлық алуға және олардың үйіне немесе басқа жерге бару туралы ұсынысына келісуге болмайды.
- - Көшеде, әсіресе қараңғы түскенде жалғыз қалуға болмайды.
Баланы әрқашан «Жоқ!» деп жауап беруге үйретіңіз:
- - Егер оған қонаққа бару немесе үйге жеткізіп тастау ұсынылса, тіпті көршілер болса да.
- - Егер оны алып кетуге мектепке немесе балабақшаға бөтен адам келсе, ал ата-анасы оған бұл туралы алдын ала ескертпеген жағдайда.
- - Егер ата-анасы болмаған кезде бейтаныс (шала таныс) адам келіп, оны пәтерге кіргізуді сұраса.
- - Егер бейтаныс адам сенімен танысу және уақытты өткізу үшін бір нәрсені ұсынса.
Бала немесе жасөспірім жыныстық қатынасқа түскенін қалай түсінуге болады?
- - әлсіздік, апатия, өз сыртқы келбетін елемеу;
- - жалғыздық, пайдасыздық, қайғы, жалпы көңіл-күйдің төмендеуі;
- - байланыстан шығу, достар мен жақындардан оқшаулану;
- - немесе аяушылықпен түсінушілікті табу мақсатында байланыс іздеген жағдайда;
- - ақыл-ой процестерінің бұзылуы (ойлау, қабылдау, есте сақтау, зейін қою), орындалатын оқу жұмысының сапасының төмендеуі;
- - болашаққа мақсаттар мен жоспарлардың болмауы;
- - мотивацияланған немесе қозғалмайтын алаңдаушылық, қорқыныш, үмітсіздік сезімі;
- - өз жетістіктерін пессимистік бағалау;
- - өз-өзіне сенбеу, өзін-өзі бағалаудың төмендеуі.
Бұл проблемалар мектепте, үйде немесе кез-келген таныс ортада, бала немесе жасөспірім зорлық-зомбылықты көрген немесе естіген кезде пайда болуы мүмкін және оны мұғалім/ата-ана баланы бақылау және онымен жеке сөйлесу арқылы анықтайды.
Баланы немесе жасөспірімді қиын жағдайда қолдаңыз:
- - Емдеу тілдесуден басталады. Қамқор ересек адам – бұл баланың өзін қауіпсіз сезінуіне көмектесетін ең жақсы фактор.
- - Балаға әңгімелеп беруге рұқсат етіңіз. Бұл балалар сенетін ересек адамға олардың өміріндегі қатыгездік туралы айтуға көмектеседі.
- - Қорқынышты оқиғаларға қарапайым және нақты түсінік беріңіз. Балалар ересектерге қарағанда басқаша сезінеді. Олар қатыгездіктің нақты себептерін түсінбейді және жиі өздерін кінәлайды.
- - Балалардың өзін-өзі бағалауын қалыптастырыңыз. Зорлық-зомбылық жағдайында өмір сүретін балалар өздерінің сүйікті, ақылды және маңызды екенін күнделікті еске салуды қажет етеді.
- - Қатыгездіктің баламасын табуды үйретіңіз. Балаларға проблемаларды шешуге және қатыгез ойындарды ойнамауға көмектесіңіз.
- - Балаларға құрмет көрсете отырып, қатыгездіксіз барлық мәселелерді шешіңіз.
Қауіп төнген жағдайда жүгіну үшін анықтамалық ақпарат:
102- полиция шақыруы
112-кез-келген телефоннан, соның ішінде ұялы телефоннан.
